System miar w USA – Jednostki imperialne
Stany Zjednoczone są jednym z trzech krajów na świecie, oprócz Liberii i Myanmar, stosującymi imperialny system miar i wag. Mile, funty, czy galony powszechnie stosowane są także w Wielkiej Brytanii, oficjalnym systemem miar w ty kraju jest jednak system metryczny.
Choć mile przelicza się względnie łatwo na kilometry, a powiedzenie, a podawanie odległości pokonanych podczas amerykańskiego roadtripa dodaje wspomnieniom z wakacji uroku, rozeznanie się w jednostkach wagi, czy objętości w życiu codziennym okazać się może wyzwaniem.
Cal vs. centymetr.
Poniżej postaramy się przybliżyć nieco amerykański system miar.
Imperialny system miar – nieco historii
System miar i wag w użyciu w Stanach Zjednoczonych przybył do tego kraju z Wielkiej Brytanii, wraz z pierwszymi osadnikami.
Pomimo, iż w XX wieku upowszechniać zaczął się na całym świecie znacznie bardziej logiczny i łatwiejszy w stosowaniu system miar – powstały we Francji w 1790 roku system metryczny, Stany Zjednoczone nigdy nie zdecydowały się na jego przyjęcie. Dlaczego? Bo nie musiały. W 1975 roku, za prezydentury Geralda R. Forda, kongres USA przegłosował Metric Conversion Act, ustawę przewidującą stopniowe i dobrowolne przejście na system metryczny, aby zuniformizować system miar w USA z tym, stosowanym przez resztę świata.
Prezydent Ford był zwolennikiem system metrycznego.
Warunek dobrowolności sprawił, iż przejście na metry i kilogramy nie spotkało się z nikłym odzewem amerykańskiego społeczeństwa. Wpłynęły na to zarówno względy kulturowe – głębokie zakorzenienie w tradycji oraz duma narodowa, jak i ekonomiczne. Zmiana systemu miar i wag wiązałaby się ze znacznymi wydatkami dla amerykańskiego przemysłu.
Nie bez znaczenia okazałą się także stabilność polityki wewnętrznej Stanów Zjednoczonych. Gwałtowne zmiany rzutujące na życie codzienne obywateli, czy to wymiana waluty, czy właśnie zmiana systemu miar, są często rezultatem konfliktów społecznych i rewolucji: sam system metryczny był przecież jednym z owoców rewolucji francuskiej.
Nie oznacza to, iż system metryczny, określany także, jako SI (skrót od International System of Units) w ogóle w USA nie funkcjonuje, wręcz przeciwnie: wiele opakowań podaje miary w obydwu systemach, na system metryczny przeszło też część amerykańskich producentów samochodów.
Ciekwostka: Interstate-19 w Arizonie, jest jedyną trasą w USA, na której odległości oznaczone są w systemie metrycznym.
Odwiedzając USA jednak warto jest wzbogacić się w podstawową wiedzę na temat stosowanych tu jednostek. W końcu, pytając o drogę, często usłyszymy instrukcje w jardach, zamawiając piwo, zaproponowana zostanie nam będzie pinta, owoce na targu zaś sprzedane na funty.
Brytyjski galon różni się od amerykańskiego!
Osoby, które miały okazję zaznajomić się z imperialnym systemem miar w Wielkiej Brytanii, pamiętać powinny, iż nie wszystkie jednostki amerykańskie i brytyjskie są takie same.
Widoczne jest to szczególnie w jednostkach objętości, które w USA wywodzą się ze starszego, stosowanego przez Anglików jeszcze w Średniowieczu systemu miar. Podczas gdy Wielka Brytania doprecyzowała i ujednoliciła systemy pomiarowe Ustawą o Wagach i Miarach z 1824 roku, Stany Zjednoczone pozostały przy starszym systemie. W wyniku tego, amerykańska miara objętości płynów, galon, jest o około 20% mniejsza od brytyjskiej. Więcej o tym poniżej.
Jednostki imperialne – odległość i powierzchnia
Oficjalnych jednostek miary w systemie imperialnym jest wiele. Nie wszystkie są nadal w powszechnym użyciu, dlatego skupiamy się na najważniejszych, z którymi, odwiedzając USA masz największe prawdopodobieństwo się zetknąć.
Odległość w systemie imperialnym mierzą:
- cal / inch, skrót: in. 1 in = 25.4 mm = 2.54 cm
- stopa / foot, skrót: ft. 1 ft = 12 in = 30.48 cm = 0.3048 m
- jard / yard, skrót: yd. 1 yd = 3 ft = 91,44 cm = 0,9144 m
- mila / mile, skrót mi. 1 mi = 1760 yd = 1609 m = 1.609 km
Podstawową jednostką pomiaru powierzchni w USA jest akr, czyli acre (skrót: ac). 1 akr równy jest 4047 m2, czyli 0.4047 ha.
System miar w USA – jednostki objętości
- uncja płynu / fluid ounce, skrót: fl oz. 1 fl oz = 30 ml = 0.03 L
- pinta / pint, skrót: pt. 1 pt = 473 ml = 0.473 L
Uwaga: Brytyjska pinta to 568 ml, czyli 0.568 L
- galon / gallon, skrót: gal. 1 gal = 3.785 L
Uwaga: brytyjski gallon to 4.546 L
Problem różnych jednostek objętości w kuchni rozwiązany w najprostszy sposób.
Jeśli przyszło Ci piec ciasto, lub przygotowywać inne danie według amerykańskiego, lub angielskiego przepisu, zetknąłeś się z pewnością z pojęciem „cup”. Tu również występuje różnica pomiędzy jednostkami stosowanymi w USA i w Wielkiej Brytanii. Amerykańska miara objętości cup ma 237 ml, brytyjska zaś, 250 ml.
Jednostki wagi w USA
- uncja / ounce, skrót: oz. 1 oz = 28 g
- funt / pound, skrót: lb. 1 lb = 453.6 g = 0.4536 kg
- kamień / stone, skrót: st. 1 st = 6.35 kg
- tona amerykańska / US ton, zwana także short ton, skrót: t. 1 US t = 907 kg
Temperatura w USA – w skali Fahrenheita
Skoro już o pomiarach mowa, nie można zapomnieć o jednym z najważniejszych, z punktu widzenia turysty: pomiarze temperatury. W Stanach Zjednoczonych mierzona jest ona i wyrażana w skali Fahrenheita.
Dla osób przyzwyczajonych do skali Celsjusza, która podobnie jak system metryczny jest po prostu logiczna – woda zamarza w temperaturze 0⁰C, wrze zaś przy 100⁰C, sprawne posługiwanie się skalą Fahrenheita wymagać będzie nieco wprawy.
Stopnie Fahrenheita na stopnie Celsjusza przeliczyć można ze wzoru: (⁰F – 32) x 5/9 = ⁰C, stopnie Celsjusza na Fahrenheita zaś według formuły: (⁰C x 9/5) + 32 = ⁰F. Jest to kłopotliwe, najłatwiej jest więc zapamiętać kilka podstawowych wartości, które pomogą nam zrozumieć, na przykład prognozę pogody wyrażoną w ⁰F:
- 0 ⁰C = 32 ⁰F
- 20 ⁰C = 68 ⁰F
- 30 ⁰C = 86 ⁰F
- 40 ⁰C = 104 ⁰F
- 100 ⁰C = 212 ⁰F
W olbrzymim skrócie: temperatura poniżej 32 ⁰F oznacza, co najmniej przymrozki, powyżej 86 ⁰F – upały. W przypadku temperatury ciała, wskazanie termometru powyżej 100 ⁰F oznacza gorączkę.
Czytaj także: